Cúi đầu hay cúi chào (Ojigi – お辞儀) là một phần quan trọng trong phong tục, truyền thống và lối sống của người Nhật Bản. 

Từ rất sớm, trẻ em Nhật đã được dạy cách cúi chào đúng chuẩn và thực hiện nghi thức này trong mọi giai đoạn của cuộc đời. Đây không chỉ là hành động chào hỏi thông thường mà còn là biểu tượng của sự tôn trọng, sự biết ơn, lòng khiêm nhường và thái độ lịch thiệp những giá trị cốt lõi trong văn hóa Nhật. Trong môi trường làm việc hay kinh doanh, biết cúi chào đúng cách là yêu cầu bắt buộc, bởi nó thể hiện sự chuyên nghiệp và hiểu biết về văn hóa ứng xử của đất nước mặt trời mọc.

Văn hóa cúi chào có lịch sử hơn một thiên niên kỷ, được cho là du nhập từ Trung Quốc và sau đó phát triển mạnh mẽ trong tầng lớp Samurai. Với người Samurai, cúi đầu là nghi thức thể hiện lòng trung thành và sự kính trọng, vì vậy hình thức này dần được chuẩn hóa và lan rộng ra toàn xã hội. 

Ở Nhật Bản, cúi chào được chia thành hai hình thức cơ bản: Zarei - cúi chào khi quỳ và Ritsurei - cúi chào khi đứng. Dù ở tư thế nào, người Nhật cũng yêu cầu: lưng phải thẳng, cúi từ thắt lưng và tránh những cử chỉ hời hợt vì điều đó bị xem là thiếu chân thành. Trong văn hóa Nhật, cúi chào không chỉ là động tác cơ thể mà còn phản ánh phẩm chất đạo đức và sự tôn trọng của mỗi cá nhân.

Ảnh: Sưu tầm

Trong đời sống hằng ngày, cúi chào xuất hiện ở mọi nơi. Tại các trường học, học sinh luôn cúi chào trước và sau mỗi tiết học theo hiệu lệnh “Rei!”, thể hiện thái độ nghiêm túc và biết ơn đối với giáo viên. Trong ngành dịch vụ, đặc biệt là tại các khách sạn hoặc nhà hàng cao cấp, nhân viên thường chắp tay trước bụng, cúi người sâu và giữ tư thế trang trọng, một nghi thức được kế thừa từ những cửa hàng bách hóa truyền thống như Mitsukoshi. Người Nhật còn có kỹ thuật “Reisansoku” cúi theo nhịp thở, giúp tạo sự đồng bộ và giữ được sự thanh thoát trong từng chuyển động. Khi ngẩng đầu lên, họ thường duy trì chú tâm và sự tôn kính, điều này được gọi là “Zanshin”, một khái niệm quan trọng trong võ thuật và trà đạo.

Nghi thức này cũng gắn liền với nhiều hoạt động truyền thống như trà đạo, võ đường, các buổi lễ tôn giáo hay những dịp cần bày tỏ sự chúc mừng hoặc cảm thông. Chính vì sự đa dạng trong ý nghĩa mà cúi chào trở thành một ngôn ngữ cơ thể đặc trưng của người Nhật, thông qua đó họ truyền tải cảm xúc và thái độ một cách tinh tế. 

Tuy nhiên, cúi chào không đơn giản chỉ là cúi thấp bao nhiêu, mà còn phụ thuộc vào địa vị xã hội, tuổi tác và mối quan hệ giữa hai bên. Trong giao tiếp, người có vị trí thấp hơn hoặc người trẻ tuổi thường cúi sâu hơn và lâu hơn, thể hiện sự khiêm nhường vốn được đề cao trong văn hóa Nhật Bản.

Để cúi chào đúng chuẩn, người Nhật luôn chú ý từng chi tiết: lưng phải giữ thẳng, mắt nhìn xuống, hai chân khép lại và tay đặt đúng vị trí. Đối với phụ nữ, các đầu ngón tay thường được chụm lại phía trước đùi để tạo sự duyên dáng. Trong thương mại, khi nhận danh thiếp, người Nhật luôn dùng cả hai tay và hơi cúi người để thể hiện sự trân trọng đối với đối phương. 

Ảnh: Sưu tầm

Trái lại, duy trì giao tiếp bằng mắt trong khi cúi bị coi là bất lịch sự, thậm chí mang tính thách thức trong các môn võ truyền thống. Bên cạnh đó, người Nhật cũng tránh bắt tay và cúi đầu cùng lúc vì dễ gây lúng túng. 

Văn hóa cúi chào ở Nhật Bản không đơn thuần là một cử chỉ mang tính hình thức mà là tấm gương phản chiếu văn hoá ứng xử, tư duy tôn trọng và sự tinh tế trong giao tiếp. Hiểu đúng và thực hành đúng nghi thức cúi đầu không chỉ giúp người nước ngoài dễ dàng hòa nhập vào đời sống tại Nhật mà còn thể hiện sự tôn trọng đối với những giá trị văn hóa đã được vun đắp qua hàng thế kỷ.

—----------------------------------------------------------------

Để tìm hiểu thêm về những văn hóa nổi bật ở Nhật Bản, bạn có thể tham khảo thông tin các khóa học chi tiết tại địa chỉ:

Facebook: https://www.facebook.com/TiengNhatNamTrieu

Để được tư vấn và hỗ trợ thông tin khóa học: m.me/TiengNhatNamTrieu

Fanpage: Tiếng Nhật Nam Triều & Nam Triều Nihongo 

Hotline: 0987 852 668